Kent U hem nog? De worteldoek op de schoorsteenmantel, vaak versierd met koperen salamander of Kris uit Nederlandsch Indië.
Deze heb ik ook in mijn wooning maar ik begin me nu af te vragen of het wel authentiek is, of men deze doeken ook voor de oorlog al boven de kachel had hangen.
Weet U nog of deze ook bij U hing en misschien ook vanaf wanneer?
Juffrouw Danitsja (nog bedankt!) stuurde me een enkele foto waarop dit te zien is voor de oorlog, maar meer verhalen zijn altijd welkom.
Want wanneer begon deze ‘rage’ in Nederland nou eigenlijk precies?
Het anachronistische leven van Juffrouw Jo 
Wij hebben ook nog zo’n doek van de opa en oma van mijn man. Bij ons hangt hij ook in de kamer!
Het doek hing ook op de schoorsteen bij opa en oma en later ook in de gang, en dat kan ik me ook nog goed herinneren.
LikeLike
Ik herinner me zelf het ding niet, maar ik heb wel een klein beetje speurwerk voor je gedaan.
De gemakkelijkst te vinden bron zegt er het volgende over :
http://nl.wikipedia.org/wiki/Gebruiker:Nuchter
Daaruit lijkt het dus sinds de jaren 40 te zijn – even los van de spelfout ; het is natuurlijk Wurzeltuch, zonder Umlaut. Maar ik twijfel of dit inderdaad de etymologische verklaring van de naam is. De grap is namelijk dat er in het Duits werkelijk niet EEN enkele link te vinden is met Wurzeltuch in die betekenis. Geen geschiedenis, geen plaatjes, niks, alsof het hele begrip in het Duits niet bestaat. (Ja, als onkruiddoek, net als in het Nederlands). Deze -zeer discutabele- bron wordt echter heel veel aangehaald ; als we niet oppassen is het op een dag nog waar ook….
In een andere bron : http://www.dbnl.org/tekst/rooy011repu01_01/rooy011repu01_01_0006.php
vind ik verwijzingen naar Java / Nederlands Indie, en zowel de doeken zelf als de motieven erop -die hier blijkbaar werden geïnterpreteerd als ” wortels”- maken dat een veel plausibeler verklaring. En ook die past bij de periode dat Indiegangers hier terugkeerden en dus voornamelijk na de oorlog. Al kunnen al eerder natuurlijk wel doeken hun weg hierheen gevonden hebben. En tevens past het bij de gebruikelijke versieringen : koperen salamanders, een kris…..een klein stukje Indie in je huis. Van origine was het echter een omslagdoek.
Alles bij elkaar denk ik dat het toch vooral een kwestie is geweest van Indische Nederlanders die de doeken mee naar hier namen, en toen ze in groten getale terugkeerden een soort rage hebben ontketend door die doeken ter decoratie (en ook wel als kapstokdoek) op te hangen. De doeken zelf zijn echter zonder twijfel ouder dan dat, en dus beslist geen anachronisme in een jaren-30-huiskamer. Ook toen zullen al Indiers zijn teruggekeerd en hun omslagdoek aan de schoorsteen hebben gehangen. Het is tenslotte een schitterend stukje handwerk.
Blijft echter de verklaring van de naam ” worteldoek” . Enkele verwijzingen naar een verdwenen bron lijken te suggereren dat het in Oosterse kleden (en in de worteldoeken) veel gebruikte Boteh-motief (Paisley) door Nederlanders als een soort wortels werden gezien. Net zo goed als elke andere interpretatie, want niemand weet meer precies wat deze gestyleerde vorm moet voorstellen; de interpretaties gaan van plantendeel (bloem ? Zaad ? Blad ? tot een oud Indiaas oneindigheids-symbool. Dus waarom geen wortel ? )
LikeLike