In 2010 werd ik uitgenoodigt naar Hilversum te komen om gast te zijn in het radio programma ‘Casa Luna’.
Als nachtmensch had ik dit programma wel eens gehoord en zei zonder aarzelen ja.
Het was erg gezellig en we hebben het over van alles en nog wat gehad, na afloop kregen ze er heel veel reacties van enthousiaste luisteraars en volgens de Casa Luna website was het “één van de mooiste gesprekken van afgelopen seizoen”.
Dat is altijd leuk te horen.
In 2008 wilde Omroep Max bij mij op bezoek komen om een filmpje te maken over mijn levensstijl.
Het voorgesprek was erg positief dus durfde ik het wel weer aan, zooals ik gister al beschreef loop je altijd het risico voor gek gezet te worden of dat het filmpje helemaal niet wordt zooals je had gehoopt maar als het lukt is het toch weer de moeite waard.
Ik ben aardig tevreden over het resultaat, oordeelt U zelf;
In 2007 kreeg ik een verzoek van het televisie programma ‘Man bijt hond’, of ze een filmpje over mij mochten maken.
Ik vind het een leuk programma maar was toch een beetje huiverig, zelf ben ik naar de Film- en Televisie Academie geweest en weet wel een beetje hoe makkelijk het is om iemand negatief in beeld te brengen ook als ze juist goed overkomen.
Voor je het weet kom je toch over als een dorpsgek, nou ben ik dat stiekem ook wel een beetje maar het is toch fijn als je zoo niet op de beeldbuis te zien bent.
Ik moest er dus even over nadenken, ik dacht dat ik wel slim en sterk genoeg was om mijn eigen zin door de drijven en er voor te zorgen dat het filmpje zoo zou worden als ik wilde maar je weet het nooit zeker.
Daarnaast hoef ik niet zoo noodig al die aandacht, het liefst woon ik ergens in een huisje in de bosschen zonder eenige media aandacht.
Maar aan de andere kant had ik ook het idee dat ik mijn verhaal aan meer menschen wilde vertellen en dat als ik dat deed ik misschien anderen zou bereiken die er ook zoo over dachten als ik.
En het kan heel fijn zijn om te leren dat je niet de eenige bent.
Ik ging dus accoord en was bereid een flinke strijd aan te gaan mochten ze toch het idee hebben eens even een leuk filmpje te maken over een vreemde snuiter.
Gelukkig is me dat wel gelukt, tenminste dat hoop ik.
De cameraploeg kwam wel met bepaalde vooroordelen naar mijn huis maar raakte die al snel kwijt.
Ik kon duidelijk maken dat ik me helemaal niet afsluit voor de moderne wereld en wat er nou precies zoo leuk is aan het Interbellum.
Misschien beeldde ik het me in maar ze leken steeds enthousiaster te worden en de stijl van vragen veranderde langzaam in iets veel positievers.
Uiteindelijk was het erg gezellig met de camera ploeg en waren ze allemaal onder de indruk.
Ik hoopte dat dit in de montage over zou komen en ik denk dat dat ook het geval is.
Soms zie je filmpje bij ‘Man bijt hond’ waarvan je toch een beetje het idee krijgt dat het ‘aapjes kijken is’ en niet altijd even respectabel tegenover de menschen om wie het gaat, maar volgens mij is mijn filmpje wel redelijk gelukt.
En het was het waard want na afloop kreeg ik weer veel reacties en ook vond ik weer een paar gelijkgezinden die zich bij mij aansloten.
Ik zal het eerlijk bekennen, ik kan nog lang niet echt vooroorlogsch kooken.
De keuken staat vol met ouderwetsch kookgerei, op de plank liggen bergen receptenboeken van toen, maar het is er gewoon nog niet echt van gekomen.
Als kind van de jaren ’70 heb ik bar weinig echt nuttige dingen geleerd in mijn jeugd, ik kon geen kousen stoppen, nauwelijksch echt schoonmaken en ben ook geen keukenprinses.
En al die boeken van toen gaan er vanuit dat je toch wel een beetje de basis hebt meegekregen.
Dat heb ik weer, maak onderdeel uit van de eerste generatie sinds Adam en Eva waarvan de vrouwen niet een beetje leren huishouden.
Maar ja, dat wilde ik zelf ook echt niet leren toen ik jong was, dus vooral eigen schuld dikke bult.
Hoe dan ook, de tafel had een belangrijke rol in vooroorlogsch Nederland, nu gebruiken we hem eigenlijk alleen voor het eten en dat is alles.
De tafel staat in een hoekje, soms in de keuken en het komt ook vaak voor dat iedereen met bord op de schoot voor de tv de maaltijd nuttigt.
Dat was vroeger dus anders.
De tafel stond midden in de woon- of eetkamer met een grote lamp er boven.
Vooral in de vroege jaren van de 20e eeuw was dit de eenige plek met electrisch licht en daar waar men dus ging zitten als het donker werd.
Hier werd het huiswerk gemaakt, de aardappels geschild, het eten gegeten en dan gelezen of een spelletje gespeeld.
Want dat hoor ik vaak van de oudere generatie, dat weten ze nog en daar denken ze met veel plezier aan terug, ’s avonds om tafel een spelletje Mensch erger je niet met pa en ma spelen.
Natuurlijk ging men in de winter soms toch liever om de kolenkachel zitten en als er een radio in huis was dan verhuisde men na het eten naar de rookfauteuil.
Kunt U het zich herinneren, ziet U het voor zich?
Naa een waschbeurt in de teil voor de kolenkachel met een frische pyama en nog nat achter de ooren bij pa op schoot.
Maria kaakje in de hand en een glaasje ranja, mamma stopt kousen, pappa rookt een pijp en terwijl je langzaam rozig begint te worden komt er uit de grote houten radio een spannend hoorspel of je mag opblijven voor de Bonte Dinsdagavondtrein.
Maar als het afgeloopen is gelijk naar bed hoor!
Ik heb dat dus allemaal nooit meegemaakt.
Wij hebben altijd een televisie gehad, en een badkamer.
Ook leuke herinneringen aan mijn jeugd maar toch anders.
En het gekke is dat ik dus wel altijd droomde van die vooroorlogsche jeugd die ik zelf nooit meegemaakt had
We speelde wel af en toe een spelletje aan tafel, soms aten we er, maar verder werd die arme tafel een beetje verwaarloosd.
Wij hingen de hele avond op de bank, met chips en cola.
Vroeger was men dus een beetje gedwongen dicht bij elkaar te zitten, vast ook vaak erg vervelend maar tegenwoordig kijken veel menschen daar met een beetje heimwee naar terug.
Geen wonder want veel moderne gezinnen brengen zoo weinig tijd samen door.
De hele dag op werk en school, na het eten verdwijnt dan iedereen in zijn of haar eigen wereldje.
Vader kijkt tv, moeder zit op de ipad, zoonlief in zijn eigen kamer tv te kijken, dochter speelt een computerspelletje, andere zoon zit de hele tijd met zijn mobiele telefoon te spelen, en gaa zoo maar door.
Misschien brengen we meer tijd thuis door dan vroeger, maar brengen we het ook echt samen door?
Als ik zie hoe sommige moderne gezinnen hun avonden door brengen wordt ik nog nostalgischer naar hoe het vroeger ging, ook al was het natuurlijk niet altijd een pretje de hele avond met je familie aan tafel.
Ik ben een oude vrijster, helemaal alleen maar vreselijk gelukkig.
Zonder gezin word mijn tafel natuurlijk ook vaak verwaarloosd, maar gelukkig zit ik er wel af en toe aan met mijn naaimachine.
En soms dan organiseer ik een gezellig vooroorlogsch avondje,
Dan komen vrinden langs, eten we, luisteren we naar de Bonte Dinsdagavondtrein (een originele uitzending van 1939!) en dan komen de spelletjes op tafel.
Mensch erger je niet, de eerste uitgave van Monopoly, Denk Fiks (voorloper van Pim Pam Pet), het Uiver spel of een van de vele andere bordspellen die ik zoo door de jaren heen verzameld heb.
Reuze gezellig!
Staat mijn tafel toch weer een avondje in het middelpunt der belangstelling.
Hij laat zoo goed de sfeer van mijn huis zien maar ook mijn hang naar de gezelligheid van toen en hoe ik soms een avondje door breng; lekker bij de radio kousen stoppen terwijl in de keuken het eten al op staat.
Dat kunt U zien aan het schort dat ik draag.
Er is veel te zien op de foto, om te beginnen bij het schort, deze is een cadeau van vrienden in Duitschland, uit de oorlogsjaren en handgemaakt met dweil stof, want die kon je nog wel krijgen zonder distributie bonnen.
Ik ben kousen aan het stoppen, tja als je die elke dag draagt terwijl ze niet meer gemaakt worden, moet je ze regelmatig herstellen, dat deden de dames vroeger natuurlijk ook vaak. Helaas kun je ze nu niet meer weg brengen om voor 3 cent te laten repareren door iemand anders.
Ik weet eerlijk gezegd niet hoe oud de gordijnen achter me zijn maar ze zijn van dik velours en passen perfect bij het interieur.
Naast me staat de bekende combinatie van tijdschriftenbak, tafeltje en lamp, alles in een. Reuze handig en een perfecte plek voor de asbak in de vorm van een auto. Natuurlijk rook ik, dat deed vroeger bijna iedereen. Maar ik ben eigenlijk alleen een sociale rooker, steek er heel af en toe een op als er visite is die graag ook rookt, natuurlijk heb ik wel altijd sigaretten in huis want anders zou ik geen goede gastvrouw zijn. Ik vind het wel altijd fijn om er een sigaret bij te pakken als er een fotograaf op bezoek komt want ik vind het mooi staan en stiekem ook wel leuk om al die moderne menschen van tegenwoordig een beetje te plagen met tabak omdat men er tegenwoordig zoo hysterisch over doet.
Naast me staan natuurlijk mijn naaikistjes vol met garen, lapjes en wol.
Daarnaast een Amsterdamsche School stijl tafeltje met op de ondersten plank mijn grammofoonplaten en erboven op een radio. Dit is een NSF (Nederlandsche Seintoestellen Fabriek) radio uit 1934. Door een beetje valsch te spelen met wat moderne techniek klinkt daar de hele dag vooroorlogsche muziek en radioprogramma’s uit.
Erboven op staat een ‘Moffenzeef’, waarmee men tijdens de oorlog naar de BBC en Radio Oranje kon luisteren zonder al te veel storing.
En helemaal rechts, helaas nauwelijks te zien, mijn droogrekje voor de kachel. Zonder moderne droger krijg ik mijn wasch dus op die manier schoon, in de zoomer gaat het aan de waschlijn op het balkon.
Verder mis ik op de foto ook nog wat huisdieren, maar verder ben ik er erg blij mee.
De foto is in 2009 gemaakt door Frank Kouws, bij hem berusten de rechten dus wilt U de foto ooit ergens voor gebruiken, dan kunt U contact met hem opnemen.
Ik weet niet meer precies wanneer ik mijn mobiele telefoon weg gedaan heb, ik had er vrij vroeg een, toen ze nog bijzonder waren en niet zoo veel voorkwamen.
En ik vond het best handig.
Het was een simpel ding, je kon er eigenlijk alleen maar mee bellen.
En in principe heb ik niets tegen mobiele telefoons maar wel iets tegen de gebruikers.
Want je ziet deze ondingen nu echt overal, kleine kinderen zullen nooit meer de vrijheid voelen die wij vroeger kende als je buiten ging spelen, je ouders weten je nu altijd te vinden.
De moderne mensch heeft al veel minder geduld dan onze grootouders maar dankzij allerlei mobiele apparaten wordt dit alleen maar erger want wie kan er nog gewoon even een kwartier wachten zonder gelijk naar zoo’n ding te grijpen of muziek te gaan luisteren?
In tram en trein kom ik bijna niemand meer tegen die gewoon van het voorbij gaande landschap geniet of die het gezellig vind even met een wildvreemde te kletsen.
Je mag natuurlijk wel gratis “meegenieten” van de muziek die je vaak net kunt hooren…
Daar zeg ik regelmatig wat van maar het lijkt wel alsof naast geduld ook fatsoen en tolerantie aan het uitsterven zijn want het is niet ongebruikelijk om genegeerd te worden of flink uitgescholden en bedreigt.
Gelukkig weten ze niet dat er achter het uiterlijk van een jaren ’30 dame een stoere arbeidersvrouw schuil gaat die haar mannetje staat.
Als mobiele telefoons alleen maar gebruikt konden worden om mee te bellen en het ieder gesprek je gelijk een dikke rekening op zou leveren dan zou ik ze misschien niet zoo haten.
Ik begon dus al snel een hekel aan die dingen te krijgen maar vond het ook geen fijn idee om altijd maar overal bereikbaar te moeten zijn, ook al heb ik mijn eigen bedrijf, ik wil toch ook af en toe wat vrijheid.
Telefooncel Valeriusplein Bron: Geheugen van Nederland Copyright: Nederlands Architectuurinstituut
Natuurlijk kun je de mobiele telefoon dan ook gewoon thuis laten maar ik besloot hem weg te doen, en ik heb er geen minuut spijt van gehad.
Tenminste dat zou het geval geweest zijn als de Nederlandsche Staat de PTT, ehm nee TNT, nee KPN, nou ja, wat ze tegenwoordig ook heten, niet had toegestaan de afspraak die ze hadden over het aantal telefooncellen te laten vallen.
Ze beloofde dat er per 5000 inwoners ten minste een telefooncel zou blijven na privatisering, in 2008 kregen ze toestemming die belofte te negeren en dus gaat het nu alleen nog maar om de centen.
De telefooncel maakt geen winst, dus weg ermee.
Enkele jaren terug werkte de telefoonlijn niet meer en moest ik dus een afspraak maken met een monteur, de buren waren er niet dus ik op weg naar een telefooncel in het centrum van Amsterdam… nou dat was nog een hele tocht!
Maar toen ik er eindelijk een vond stond er een hele rij… want niet alleen rare ouderwetsche dames hebben er soms een noodig.
Er stonden toeristen wiens telefoon geen dekking had in Nederland, moderne menschen van wie de telefoon opeens kapot was gegaan of de batterijen waren op en ook nog wat oudere menschen die helemaal niet zoo’n modern ding wilde.
Hetzelfde merken we op de treinstations, wilt U liever geen kaartje kopen bij een apparaat, heeft U niet zoo’n pasje, wilt U het niet precies doen zooals het voor ons lekker goedkoop is of wilt U gewoon service van een echt mensch?
Dat kan hoor, voor die eer mag U wel 50 cent extra betalen…
In al die jaren zijn er misschien twee of drie situaties geweest waarbij ik wel een mobiele telefoon gehad zou willen hebben en dat was eigenlijk alleen maar omdat er dus bijna geen telefooncellen meer zijn.
Ik moet ook wel toegeven dat het erg leuk is om de gezichten te zien van anderen als je ze vertelt dat je geen mobiele telefoon hebt, vooral jongeren kunnen dat bijna niet bevatten.
Maar goed, ik dwaal af.
Mijn “smart phone”.
Natuurlijk moet ik nog steeds bellen en telefonisch bereikbaar zijn, dus heb ik een mooie Ericsson telefoon gekocht… uit 1937.
Hij werkt fantastisch en als die bel gaat… nou dan hoor je hem wel, wat je ook aan het doen bent!
Het is een echte “smart phone” want hij is slim genoeg om er voor te zorgen dat hij nooit naar buiten hoeft, hij hoeft geen foto’s te maken, mij internet te laten zien of muziek voor me te maken, nee mijn telefoon heeft het goed voor elkaar.
Hij heeft zijn eigen tafeltje en staat lekker rustig de hele dag in de hoek, geen gedoe, niets hard werken, dat is pas slim.
Maar het is ook een stukje romantiek.
Want niet zoo lang geleden sprak ik met iemand uit Australie, de andere kant van de wereld, via een moderne mobiele telefoon en behalve een kleine vertraging, klonk het als een gewoon gesprek.
Dat was niet echt spannend.
Maar niet lang daarna belde een vriendin uit Duitschland mij, zij op haar antieke telefoon, ik op de mijne.
En het klonk nu wel echt alsof ik met iemand uit het buitenland belde!
Wat spannend zeg om met iemand te spreken die zoo ver weg was, soms iets herhalen, soms even luider spreken, hier een kraakje op de lijn, fantastisch!
Ik moest de neiging om “Hallo Bandoeng!” te schreeuwen onderdrukken!
Zonder telefoon maak je ook nog eens wat mee, zoo moest ik eens naar Utrecht, maar raakte de weg kwijt, ontmoette leuke Utrechtenaren die ik de weg vroeg en met wie ik gelijk een babbeltje maakte en ontdekte op die manier hoe mooi die stad eigenlijk is.
Ik besloot die dag maar verdwaald te blijven, de afspraak was niet zoo belangrijk en op deze manier heb ik een onvergetelijke dag in een voor mij onbekende stad mee gemaakt.
Maar het fijnste van geen mobiele telefoon hebben is toch wel het gevoel van vrijheid.
Als ik straks de hond gaa uitlaten, kan niemand me bereiken, de Derde wereldoorlog kan uitbreken maar ik ontvang geen alarm SMS, geen bericht om te vragen of ik nog even wat boodschappen kan doen, geen vervelende klus voor mijn werk.
Even helemaal rust.
Wat naar dat er zoo veel menschen zijn die dat bijna nooit meer meemaken.
Gemak is er om de mensch te dienen maar vandaag de dag lijkt het soms alsof wij de dienaren der techniek staan, dat onze apparaten ons leven bepalen.
Maar probeer het eens, laat uw telefoon een dagje thuis, waar die hoort!
Ter herinnering, zoo dacht men in 1999 op straat in Amsterdam nog over mobiele telefoons;
Ik ben gek op melk, maar tot mijn verbazing en teleurstelling is het niet meer te krijgen in een glazen flesch.
Tenminste niet hier in mijn Amsterdamsche buurtje.
Dat is jammer want, ook al is het natuurlijk eigenlijk niet netjes, melk uit de flesch drinken is toch het lekkerst.
En het blijft ook veel langer koel dan in zoo’n kartonnen pak.
Daarnaast geeft het ook veel minder afval want zoo’n flesch kun je heel vaak opnieuw gebruiken, tenminste als je melk in de winkel zelf kon bijvullen of als de melkboer nog aan de deur kwam.
Gelukkig heb ik op de rommelmarkt van die sterke flinke oude melkflesschen gevonden en daar giet ik mijn melk nu in over na het boodschappen doen.Misschien wat overdreven maar ik heb nou eenmaal veel plezier van het melk drinken op die manier.Ik moet natuurlijk wel goed op de katten letten want voor hen is melk onweerstaanbaar.
U denkt misschien dat ik een ouderwetsche troela ben die vooral de hele dag thuis bij de radio zit kousen te stoppen of huisdieren te pesten. Maar ik ben eigen baas en heb een bedrijfje, het Historisch Adviesbureau 30-45. Ik geef advies over het dagelijksch leven in de jaren 30-45 voor film, tv, musea, particulieren, schrijvers, historici, etc. Dat is natuurlijk een hele fijne baan voor mij. En het zorgt er voor dat ik af en toe erg leuke dingen mag doen. Zoo liep ik enkele jaren geleden rond op het Aviodrome themapark als een van die stoere vrouwelijke luchtvaart pioniers.
Een hele eer en vooral ook erg leuk.
Mocht helaas niet vliegen en moest het vliegtuig na afloop terug geven.
Het anachronistische leven van Juffrouw Jo 